WMO masterclass

Verslag WMO ( Wet Maatschappelijke Ondersteuning) woensdag 10 september.

Op woesdag 10 september heb ik een masterclass WMO aangeboden gekregen van de VvOCM, omdat ik de functie bekendheid binnen het regioteam Brabant-Zeeland heb aanvaard.

In Nederland zijn in totaal 43 WMO gemeenten, welke zo dekkend zijn over het hele land en die ook        samen werken.

 Doel van de verandering is uiteraard een besparing van de uitgaven. Momenteel bedragen de uitgaven van de Zorgverzekeringwet (Zvw) 42,6 miljard = mensen beter maken –AWBZ 28,1 miljard ( PGB en gemeenten) =  mensen zonder perspectief op genezing verzorgen en WMO 4 a 5 miljard = mensen met een beperking ondersteunen bij participatie in de samenleving. Op dit moment is de zorg gericht op continuïteit en niet op vernieuwing.

Opbouw

1.Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

Doel: Burgers in staat stellen om mee te doen in de samenleving: participatie en zelfredzaamheid bevorderen

Uitgangspunten Wmo

•Eigen kracht centraal

•Voorziening i.p.v. verzekering

•Risicodragende uitvoering door gemeenten

•Beleidsruimte en acceptatie van verschillen

Gemeenten aan ‘t roer: vijf rollen

1.Wmo-beleid vaststellen: beleidsplan en verordening

2.Indicatiestelling (laten) verzorgen

3.Ondersteuningsaanbod inrichten

4.Toezicht houden en betalen aanbieders

5.Horizontale verantwoording

•Grote diversiteit aanbieders

•Veel verschillende vormen van hulp en ondersteuning

•Van individuele voorzieningen naar collectieve arrangementen

Veel ruimte voor initiatief burgers

•Inzetten als vrijwilliger of mantelzorger

•Zitting nemen in Wmo-raad

•Burgerinitiatieven

2.Hervorming Langdurige Zorg (HLZ)

Houdbaarheid AWBZ in het geding

•Uitgavenontwikkeling: € 275 mln (1968) naar € 28,1 mld (2014)

•Nederland loopt uit de pas met andere Westerse landen

•Onvoldoende aansluiting bij veranderende samenleving en voorkeuren cliënten

Uitgangspunten HLZ

1.Uitgaan van wat mensen (nog) wel kunnen i.p.v. niet kunnen. Kwaliteit van leven staat voorop

2.Als ondersteuning nodig is: eerst kijken naar eigen sociale netwerk en financiële mogelijkheden

3.Voor wie met steun van omgeving niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er op participatie gerichte ondersteuning: Wmo 2015

4.De meest kwetsbaren krijgen recht op passende zorg en verblijf in een nieuwe volksverzekering: Wet langdurige zorg (Wlz)

1.Herordenen

2.Extramuraliseren

3.Bezuinigen

Bron: OECD 2011

Herordenen langdurige zorg (excl. jeugdzorg)

Extramuraliseren ZZP’s

•Deel huidige intramurale AWBZ-zorg wordt alleen nog maar thuis geleverd

•Stapsgewijze aanpak en alleen voor nieuwe cliënten

•Gevolgen:

–Minder mensen verblijven in een instelling; risico onverhuurbaar vastgoed?

–Mensen met beperking worden langer in hun eigen omgeving geholpen

–Groter beroep op Zvw en Wmo

Wmo 2015 (1)

•Drie doelen / opdrachten voor gemeenten:

1.Bevorderen sociale, leefbare en toegankelijke lokale samenleving (incl. bevorderen mantelzorg en vrijwilligerswerk)

2.Ondersteunen zelfredzaamheid en participatie van mensen met beperking

3.Voorkomen en bestrijden huiselijk geweld, bieden van beschermd wonen en opvang

•Ingrijpender problematiek; zwaardere doelgroep

•Toename budget: in 2015 circa € 8,0 mld, waarvan nieuw circa € 3,6 mld

•Zeer veel beleidsruimte voor gemeenten, maar minister VWS houdt wel stelselverantwoordelijkheid

•Implementatie en overgangsrecht

Wmo 2015 (2)

•Leveringsvormen ondersteuning (naast ondersteuning door sociale netwerk)

–Informatie, advies en kortdurende cliëntondersteuning

–Algemene voorzieningen

–Maatwerkvoorzieningen: natura of PGB (trekkingsrecht via SVB)

•Voorwaarden bij PGB

–Cliënt moet, eventueel met hulp, voldoende competent zijn

–Cliënt moet motiveren waarom hij maatwerkvoorziening als PGB wil ontvangen

–Cliënt moet kwaliteit van in te kopen hulp waarborgen

•Kwaliteit van ondersteuning en hulp

–Gemeenten zijn verantwoordelijk voor kwaliteit en continuïteit van voorzieningen

–Wmo 2015 bevat slechts enkele globale basisnormen

–IGZ adviseert gemeenten bij toezicht en rapporteert aan VWS

3.Andere relevante ontwikkelingen gemeentelijk domein

1. Wijkgerichte aanpak

•Schaal van opereren: de wijk

•Verbinden sociale en medische domein. Voorbeeld: ‘Welzijn op recept’ Wijkteam = Kern met hieromheen andere beroepsbeoefenaars. In het gemeentelijk domein is je eigen functie of beroep niet belangrijk. Begeleiding zal steeds meer algemeen worden en niet meer individueel.

•Investeren in wijkverpleegkundige en sociale wijkteams

2. Toenemende samenwerking zorgverzekeraars en gemeenten

•Veel raakvlakken en parallelle belangen. Voorbeelden samenwerkingsthema’s:

–Preventie en leefstijlinterventies

–Zorg en ondersteuning voor kwetsbare ouderen

–Ontwikkeling woonservicegebieden

–Inrichting wijknetwerken en sociale wijkteams

•Convenanten:

–Gemeente Leeuwarden met De Friesland Zorgverzekeraar

–Gemeente Enschede met Menzis

–Gemeente Nijmegen met VGZ

•Zeer veel gemeenten hebben collectieve zorgverzekering voor minima: Kans voor uitbouw samenwerking bij preventie en gezondheidsbevordering:

–Den Haag: BeweegMee!

–Zorg en Zekerheid: gezondheidscheck bij verzekerden die baan verliezen

3. Naar een integrale aanpak

•Niet alleen decentralisatie AWBZ en jeugdzorg, maar ook Participatiewet en overheveling inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten

•Gemeenten verantwoordelijk voor alle participatieproblemen

•Richting burger: één loket, één intake, één plan

•Financiering ontschot: deelfonds sociaal domein (Wmo 2015, Jeugdwet en Participatiewet) met tijdelijke oormerking van middelen

•Domeinoverstijgend werken: zorg, welzijn, wonen, werk & inkomen, etc.

–Mantelzorgondersteuning door gemeente Spijkenisse

–Coalitie Gezond Geweten in Den Haag

•Zorgverleners (en andere partijen): intensieve samenwerking i.p.v. concurrentie

–B.Slim in Amersfoort

4. Preventie en vroeg signalering belangrijker

•Belang preventie en vroeg signalering voor gemeenten neemt toe

•Voorkomen / uitstellen beroep op zware zorg en ondersteuning

•In beleidsplan moeten gemeenten aandacht besteden aan preventie

•Voorbeelden:

–De Beweegtuin, Sevagram Heerlen

–Valpreventie, Kerkrade in balans

–Halt! U valt, GGD Gelre-IJssel

–Jongeren Op Gezond Gewicht

Burgers

•Meer eigen verantwoordelijkheid

•Wonen langer thuis bij een beperking

•Nieuwe verschijningsvormen

Gemeenten

•Worden regisseurs van integrale ondersteuning en zorg

•Krijgen belang bij ziektepreventie

•Moeten samenwerken met zorgverzekeraars

Verleners professionele zorg / ondersteuning

•Ondersteuning aanvullend op eigen kracht en informele hulpbronnen

•Ondersteuning gericht op meedoen

•Ondersteuning zoveel mogelijk in de wijk

Verkenning en analyse ( voor jezelf)

•Ontwikkelingen  ( Lees je wijkblad/ krant)

•Waar sta je nu?

•Waar zou je kunnen komen te staan gegeven de ontwikkelingen?

•Welke mogelijkheden heb je?

•Persoonlijk, wat wil je?

•Omgevingsscan, inclusief clienten

•Analyse

•Aanpak

Decentralisaties: een kans voor de zorgprofessional ?!

•Van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag

•Doel eerste lijn en insteek Wmo komen overeen: mensen zo optimaal mogelijk laten functioneren in hun eigen omgeving

•Wijkgerichte aanpak Wmo sluit aan bij werkomgeving zorgprofessional

•Een groeimarkt ondanks de bezuinigingen ?

•Verder zelf aanvullen vanuit persoonlijke situatie

De spelers

ØGemeente

ØZorgverzekeraar

ØWelzijn/Care

ØSociaal wijkteam !!!!!!!!!!!

ØVrijwilligers

ØBurgers

ØEerste lijn

ØOefentherapeut/dietist

Wat heb ik te bieden ?

•Specialist op het gebied van voorlichting, gezond beweeggedrag en voeding

•Specialisaties als thuiszorgtherapeut, ADL specialist, kinderth, ouderenth, allochtonen, zit met pit, “wij lekker fit”; veilig wonen; Parkinson-net

•Een positie dichtbij de burger

•Locatie(s) in de wijk, met mogelijkheden

•Veel contacten, temperatuurmeting, ogen en oren

•Denken vanuit cliënt

•Educatie, zelfredzaamheid, participatie, andere activiteiten

Wat wil de burger - cliënt ?

•Niet ziek worden,

•Toegankelijke, betaalbare zorg van de beste kwaliteit

•Als, dan… doorgaan met zijn/haar eigen normale leven

•Zo lang mogelijk zelfstandig in eigen huis blijven wonen en leven in eigen omgeving, leren, werken, ontmoeten

•Meedoen, gaan en staan waar jezelf wil

•Eigen regie, maatwerk voor uitkomsten

•Gaat zelf organiseren

•PGB en de Wmo?

•De burger als zakenpartner?

•Informele en formele netwerken door elkaar heen

•Realiseer je: “wie is de burger”

Mogelijkheden tot waarde creatie

ØPreventie

ØVoorlichting

ØHerstellen/ behouden

ØVersterken netwerk rondom cliënt

ØVersterken zelfredzaamheid

ØVerruimen participatie mogelijkheden = oplossingen bieden

Wat wil de gemeente

Transformatie

ØVan zorgen voor naar zorgen dat

ØNormaliseren

ØVan zware zorg naar lichte ondersteuning

ØVan curatief naar preventief

ØVan formeel naar informeel

ØVan sectoraal naar integraal

Anders zaken doen

•Integrale oplossingen

•Creatief met vernieuwende collectieve arrangementen

•Voor de troepen uit en tikkeltje burgerlijk ongehoorzaam

•De wijk in: zichtbaar worden buiten behandelkamer

•Samenwerking en coalitievorming

•De kost gaat voor de baat uit

•Een lange adem

•Een gedegen projectplan

Oriëntatiefase als je iets wil betekenen in de wijk/gemeente

•Kennis opdoen over wettelijk kader: Wmo en Wpg

•Achterhalen prioriteiten gemeente: beleidsplan en verordening

•Beeld vormen van doelgroep: sociale kaart en wijkanalyses

•Actief worden in de wijk: netwerk opbouwen en aanwezig zijn

•Verzamelen best practices elders in Nederland

•Beeld vormen van implicaties van ontplooien activiteiten in gemeentelijk domein voor jouw oefentherapiepraktijk

•Maken kansenanalyse mogelijke activiteiten in gemeentelijk domein

Inventarisatiefase

•Inventariseren behoeften van doelgroep / wijk (o.a. gesprek wijkteam)

•Achterhalen mogelijke hiaten in het bestaande ondersteuningsaanbod

•Benoemen mogelijke activiteiten / projecten (‘groslijst’)

•Inventariseren mogelijke samenwerkingspartners

•Inventariseren opvattingen stakeholders (bv. Wmo-raad)

•Kiezen kansrijk, verder uit te werken project

Constructie fase

. opstellen projectplan en begroting

. maken concrete samenwerkingsafspraken

. vinden co-financiers

. vaststellen KPI’s project

. indienen projectplan en begroting bij gemeente ( let op termijnen)

. bespreken projectplan en begroting met gemeente

Projectplan: functies

•Functies:

    –Presentatie van voornemens aan anderen

    –Instrument om uitvoering te bewaken en bij te sturen

•Mogelijke doelen en doelgroepen:

    –Voor alle samenwerkende partijen vastleggen wie, wat, wanneer gaat doen

    –Medewerkers betrekken bij uitvoering project

    –Gemeenten, zorgverzekeraar of andere financier overhalen tot verlenen medewerking /    verstrekken financiering

    –…………..

Projectplan: inhoud

1.Managementsamenvatting

2.Inleiding

3.Visie

4.Doelgroep

5.Strategie

6.Projectorganisatie

7.Risico’s

8.Planning

9.Financiën

Uitvoeringsfase

•Starten uitvoering project

•Doorlopend evalueren uitvoering project: toetsen behalen KPI’s

•Verantwoording afleggen richting gemeente, co-financiers en andere stakeholders

•Uitbouwen samenwerking met andere partijen

Borgingsfase

. opstellen buisinesscase en voorstel voor structurele implementatie

.gesprekken voeren met gemeenten en co-financiers over mogelijkheden financiering structurele implementatie

. gesprekken voeren met samenwerkingspartijen over structurele implementatie

. indien structurele implementatie niet mogelijk of niet aan de orde is: verzorgen overdracht na einde looptijd.

Zeven Do’s & Don’ts

1.Sluit liever aan bij goed initiatief van anderen, dan zelf iets nieuws op te zetten

2.Kwantificeer baten cq. kostenbesparingen voor gemeente

3.Werk samen met andere partijen en dien nooit alleen een voorstel in

4.Betrek zorgverzekeraar(s) bijvoorbeeld via collectieve verzekering minima

5.Benut de inzet van vrijwilligers maximaal

6.Oefen op kleine schaal met een nieuw businessmodel

7.Investeer alleen in het gemeentelijk domein als u er energie van krijgt

Petra van der Horst ( gemeente Woudenberg).

projectleider transitie gemeente Woudenberg

Gemeenten zijn nu intern erg bezig, richt jij je op het maken van connecties in het wijk team die op hun beurt misschien al contacten hebben met het sociaal team bij de gemeente.          ( team manager sociaal team) .Soms is dan handig iemand van het sociaal team van de gemeente uit te nodigen bij wijkteam voor een gesprek.

 Klop aan bij zorg/WMO loket. Hier is een WMO consulent, die de toegangspoort is tot voorzieningen die geld kosten ( vb huishoudelijke hulp) Richt je liever niet op de wethouder of de politiek.

Misschien kan ROS een rol spelen?

Ga niet te snel naar de gemeente, maar denk aan half 2015 n let op de do’s en don’ts ( zie boven)

Veel leesplezier en misschien zie jij kansen in jouw gemeente !

Jolande Plug